Categorie: blog

We zijn met een clubje ontwerpers en meubelmakers bezig om designmeubels van Peppelhout te maken. Heel mooi dat de inmiddels beroemde youtuber Jurre Mattheeuwse (uit populierendorp Liempde) deze stoel van populierenhout gemaakt heeft. Kijk en geniet!

We krijgen best vaak de vraag wat de ecologische bijdrage van de populier is. Gelukkig was er vorig jaar dat mooie symposium waarin deskundigen verschillende onderzoeken deelden dat deze meerwaarde door velen wordt onderschat. https://www.probos.nl/…/Symposium-De-Populier-2019.-Luc…

Het Rijkskantoor aan de Graadt van Roggenweg 500 in Utrecht maakt zich op voor een interne verbouwing. Als slotstuk moet straks ook de entreehal met spreekkamers en het restaurant vernieuwd worden zodat deze qua akoestiek, beveiliging en binnenklimaat weer bij de tijd zijn. Omdat het Rijk ook in haar eigen vastgoedprojecten circulair en biobased bouwen omarmt, kwam de toepassing van populierenhout om de hoek kijken. “Al was populier geen doel op zich en is het nog geen gelopen race”, vertelt Bouwkundig adviseur Marien Gijsbertsen van het Rijksvastgoedbedrijf.

Goed herwinbaar hout
Architectenbureau de Twee Snoeken uit Den Bosch was eigenlijk al een tijdje onderweg, toen binnen het projectteam het belang van circulair en biobased bouwen pas écht doordrong. “Interieurarchitect Ingrid Bekx, suggereerde de toepassing van populierenhout, vooral om de snelle groei, waardoor goed herwinbaar en de lokale beschikbaarheid ”, vertelt Marien.

Hoewel het projectteam aanvankelijk positief was over een pilot met het lichte populierenhout, kwamen er ook signalen binnen dat de brandveiligheid niet op orde zou zijn. “Even oriënteerden we ons op andere houtsoorten. Maar Frans eikenhout bleek te duur, en zoiets als bamboehout uit China heeft te ver moeten reizen.”

Een mogelijk alternatief is een behandeling met een biobased brandwerende coating. Maar omdat deze behandeling om de paar jaar herhaald moet worden, haalde ook dit idee de eindstreep niet.

Behandeld wel veilig?
“Vervolgens introduceerde Peppelhout haar partner Magma die belooft het hout een thermische behandeling te kunnen geven waardoor populierenhout wel voldoet. We hebben Magma gesproken, de onderzoeken gelezen en dit ziet er haalbaar uit.”

De volgende stap is dat Peppelhout en Magma een aantal mock-ups van de wandpanelen maken, die vervolgens in een laboratoriumoven worden getest. “Het Programma Groene Technologieën van het Rijksvastgoedbedrijf maakt de laboratoriumtests financieel mogelijk, en vervult zo de rol van launching costumer.”

Als het hout voldoende brandveilig is, en de Europese aanbesteding doorlopen is, zouden de panelen van Peppelhout in 2022 een plekje kunnen krijgen in het vernieuwde Rijkskantoor in Utrecht. Marien van het Rijksvastgoedbedrijf zit er ondertussen positief in. “Er is gewoon heel veel voor te zeggen om dit mooie hout uit de buurt dat snel groeit, vaker toe te passen.”

Voor Hanneke Hendriks en Robert Snel uit het Brabantse Handel staat 2020 in het teken van de bouw van hun bio-ecologische houtskelethuis. Ze streven naar een gezond leefklimaat binnenshuis en halen zowel de arbeid als het materiaal het liefst uit de buurt. Bij toeval stuitten ze op Peppelhout. “Mooi hout van dichtbij. Dat is wat we zochten”, zegt Hanneke.

Contrastrijk, zo mag je hun nieuwe huis best noemen. De buitenzijde is Zweeds rabat voorzien van thermisch gemodificeerd populierenhout, wat ook geldt voor de boeiborden. Het Peppelhout contrasteert sterk met de donkere verticale planken die een andere herkomst hebben.

Toevallige ontmoeting
In hun zoektocht naar geschikt hout, liepen ze een beetje bij toeval tegen populier aan, vertelt Hanneke. “En pas later leerden we Peppelhout kennen, en het mooie verhaal erachter. Dat het uit de buurt komt, en je een bijdrage levert aan het behoud van het landschap spreekt ons ontzettend aan.”

De populierenplanken zijn geolied, wat ervoor zorgt dat ze blijvend wat donkerder kleuren. “We hebben even overwogen om ook de rest van de buitenzijde met Peppelhout te bekleden, maar met het echt zwart maken van populier is nog nauwelijks ervaring. Dus daar hebben we maar even van afgezien.”

Tevreden klanten
Hanneke en Robert zijn duidelijk gevallen voor de charme van Peppelhout, voor het hele verhaal. “Het totaalplaatje is wat telt. En de fijne contacten voor en na de koop en de flexibiliteit maken ook dat we zeer tevreden klanten zijn.”

Geert van der Aa is sinds 2008 actief als architect en heeft natuur en duurzaamheid hoog in het vaandel staan. Daarbij gaat hij verder dan het CO2-neutraal ontwerpen met oog voor de groene buitenruimte. Onlangs kocht hij een populierenperceel ter compensatie van de vrijgekomen CO2 die tijdens het werkproces nog niet voorkomen kan worden. En wie weet komt daar nog hout vanaf dat een plek krijgt in een van zijn ontwerpen.

Als kind al was Geert vol van de natuur, iets wat gelukkig nooit is weggegaan; ook nu niet in zijn werk als architect. Hij werkt graag voor en met mensen die mee kunnen in een ambitie om duurzamer te werken en leven. Voor Geert was het in ieder geval reden om naast zijn architectenbureau in Breda ook Natural Concepts te lanceren. “Daarmee straal ik het imago uit dat me past.”

Compenseren
Hoe duurzaam hij zijn (professionele) leven ook leidt, helemaal CO2-neutraal lukte niet. “Ik had bos nodig om ook het laatste deel van de compensatie rond te krijgen. Ik zie dat toch als een van de meest duurzame manieren om je CO2-uitstoot te beperken.”

Geert besloot hiervoor een perceel met populieren in de buurt te kopen. In eerste instantie was de  compensatie de reden. “Maar het mooiste is dat zo een koppeling ontstaat tussen grondstof en bouw mogelijk wordt. Natuurinclusief bouwen begint bij de grondstof.”

Bewezen geschikt hout
Hij zou het daarbij prachtig vinden als er ook Peppelhout voor een van zijn ontwerpen uit het perceel wordt geoogst. “Populier is misschien niet de meest hoogwaardige houtsoort, maar zowel voor binnen als buiten wél bewezen geschikt”, vertelt hij.

Geert vindt het mooi dat Peppelhout erin slaagt om bosbouw en het landschap te koppelen aan bouwen en leven. “Die directe relatie is zeker voor de niet-traditionele architecten van grote waarde.”

Op een steenworp van het voormalige Philips hoofdkantoor aan de Boschdijk in Eindhoven groeit een nieuwe wijk met 300 woningen: Vredeoord. Markant onderdeel ervan zijn twee CPO-clusters met elf houten boswoningen. Architect Remco Mulder en zijn partner stedenbouwkundige Marian de Vries gaan er zelf ook wonen. Behalve hun eigen huis ontwierpen ze zo ook die van hun buren. In één van de clusters worden de gevels bekleed met thermisch verduurzaamd Peppelhout.

Marian tekende voor Buro Lubbers, in opdracht van woningcorporatie Sint Trudo, aan het stedenbouwkundig plan. De groene Dreef is een bosrijke zone die vanaf voorjaar 2021 plaats moet bieden aan zo’n 30 CPO-woningen.

Comfortabel en compact
Remco spreekt van ‘heel duurzame huizen’ en ‘boshutten’ als hij zijn ontwerp uiteenzet. “De huizen worden licht gebouwd, in hout dus, en deels prefab geïsoleerd. Verder zijn ze compact, zonder erkers en bijgebouwen, comfortabel en energieneutraal”, vat hij een en ander samen.

De twee clusters moeten afzonderlijk herkenbaar zijn, en dus wordt één van de clusters met thermisch gemodificeerd Peppelhout bekleed. “Het is mooi hout van om de hoek”, vult Marian aan. “Ik had er al vaker over gehoord en zag ook de iconische A2-populieren bij Best dagelijks staan. Toen ze werden gerooid en ik hoorde van de actie ‘Wij houden jullie hier’ heb ik ons cluster meteen aangemeld.”

Ook dakbeschot
Remco hoopt en verwacht dat de woningen ook aan de binnenkant van populierenhout worden voorzien. “Mooie onbehandelde dunne latjes tegen de wand of als dakbeschot. Ik zie het wel gebeuren.”

Remco en Marian vinden het een plus dat populierenhout nu nog een weinig alledaags imago heeft. “Peppelhout steekt graag haar nek uit door alles anders en in de buurt te doen, van zagen tot verduurzamen. Ook dat is wat het zo’n mooi product maakt”, besluit Marian.

Bouw- en restauratiebedrijf Zandenbouw bv in Aarle-Rixtel is specialist in renovatie en restauratie van monumenten. “Eigenlijk stellen we bij elke renovatie van monumentale boerderijen in Zuidoost-Brabant populierenhout voor. Dit streekproduct wint aan populariteit”, ervaart Joris van der Zanden.

Zo werken hij en zijn collega’s nu aan de renovatie van een monumentale langgevelboerderij in Boerdonk. “Naast de kerk. Het originele gebouw van rond 1700 is zo’n 150 jaar geleden gewijzigd in een langgevelboerderij van 31 meter. Voor de huidige eigenaar realiseren we er een woonhuis en kantoorruimte voor een adviesbureau.”

De historische spanten en gordingen zijn van eikenhout, de nieuwe daksporen ook maar het dakbeschot is van populierenhout. “De gebruikte planken zijn 17,5 centimeter breed met halfhoutse verbinding. Daarop komt de isolatie waarna het dak met pannen en riet wordt gedekt.”

Bij elke renovatie in Zuidoost-Brabant biedt Zandenbouw hout uit de regio aan. “Brabant staat vol met mooi hout dat prima toegepast kan worden in onze werken. Wat dat betreft past Peppelhout gewoon in een trend, zoals het kopen van streekproducten in een Landwinkel in de buurt.”

Waarom zijn klanten populierenhout verkiezen boven iets anders? “Ze zijn vooral gecharmeerd van de kleurcombinatie populier-eik. “Douglas is te vlammend van structuur en oogt in combinatie met eik al snel te roze.”

Even buiten het Gelderse Westendorp staat sinds kort een bijzonder houten huis, voorzien van een gevelbekleding van gemodificeerd Peppelhout. Het was de architect van huiseigenaar Gerben Essink die hem wees op het bestaan van Peppelhout. “Ecologisch, duurzaam en uit de buurt. Dat waren voor ons de voornaamste redenen om voor dit hout te kiezen.

Gerben en zijn vrouw Irene zijn niet over één nacht ijs gegaan bij de bouw van hun ecowoning. Het moest duurzaam worden, zo min mogelijk belastend voor het milieu dus. En daar lijken ze in geslaagd. Neem het houten skelet, dat is hol van binnen en geïsoleerd met houtvezels en gerecyclede juten zakken. “Dus mochten we het huis ooit afbreken, dan blijft er maar weinig écht afval over”, lacht hij.

Niet uit verwegistan

Voor de gevelbekleding suggereerde Michel Post, eigenaar van Orio architecten, populierenhout. Michiel: “Wij passen in onze ontwerpen altijd natuurlijke materialen toe. Hout is een fantastisch materiaal, en wat is er nou mooier als het niet uit verwegistan komt, maar gewoon uit de regio. Tel daar de mooie look van het gemodificeerde populierenhout bij op, en dat maakt dat wij Peppel-fan zijn, vanaf het eerste uur”.

Gerben is het met hem eens. Populier paste prima bij het karakter van het huis. “Dat het hout uit de buurt komt en niet uit Finland, zoals het vurenhouten skelet, was voor ons echte winst. Even hebben we overwogen om het ook in de vloer toe te passen, maar daarvoor bleek het toch nét te zacht.”

Onbehandeld heeft populierenhout volgens menigeen een wat ‘minderwaardig’ imago, maar nu het gemodificeerd is, kan het jaren mee. “Het is prachtig onbeschilderd hout, dat nu langzaam een natuurlijke vergrijzing ondergaat. Ik ben heel benieuwd naar de uiteindelijke kleur”, besluit Gerben.

Populierenhout kent prachtige toepassingen, kan mensen raken en is ook emotie. Dat blijkt maar weer nu onlangs de bomen van de ‘Brabantse populierenboulevard’, de A2 tussen Boxtel en Best, zijn geoogst. Meer dan 2000 bomen zijn weg, het landschap ziet er meteen heel anders uit. Het is maar goed dat er een initiatief is als WeHoudenJullieHier, dat met Peppelhout, creatieve toepassingen zoekt en vindt om het hout hier tot waarden te brengen. Dat doen we nadrukkelijk niet met partners uit de bos- en houtsector alleen, maar in cross-overs met ontwerpers, makers en bouwers.

Hoe we dat voor ons zien, dáárover gaat het op een thema-avond op 16 april vanaf 19 uur in de Kleine Aarde in Boxtel. De organisatie is in handen van Podium Circulair. Meer informatie en de aanmeldoptie staat in deze mailing.

Geen naaldhout uit Canada of hout uit de jungles van Afrika. Maar gewoon Brabantse populieren sieren de gevels van de nieuwbouw van Boomrooierij Weijtmans in Udenhout. Ruim 800 m2 van het nieuwe kantoor en twee bedrijfshallen zijn bekleed met gemodificeerd populierenhout van Peppelhout.

Visitekaartje
De keuze voor regionaal hout past bij de duurzame visie van Boomrooierij Weijtmans. Directeur Kees Weijtmans: ‘We zijn dagelijks bezig met het rooien van bomen. We zien dat de meeste stammen geëxporteerd worden. Met deze houten gevel dragen we eraan bij dat ‘ons’ hout een tweede leven in de regio krijgt’. Als onderdeel van de CO2-neutrale ambitie zijn ook de spanten van het hoofdgebouw van (gelamineerd) hout. En de luifel aan de voorzijde wordt gedragen door massieve eiken boomstammen uit de regio.’

Duurzame toepassing  
Het populierenhout is geleverd door Peppelhout, een jong Brabants bedrijf dat populierenhout laat verduurzamen zodat het voor buitentoepassing geschikt wordt. Eigenaar Job Wittens: ‘Het verduurzamen laten we doen door een gespecialiseerd bedrijf in Deurne dat het hout onder hoge druk en temperatuur ‘stoomt’. Het is een schone techniek waardoor je populierenhout opwaardeert voor hoogwaardige toepassingen zoals gevelbekleding’. 

Populierenlandschap  
Door het vinden van nieuwe hoogwaardige toepassingen wil Peppelhout een bijdrage leveren aan herstel van het typische Nederlandse populierenlandschap. Peppelhout werkt intensief samen met een aantal regionale ketenpartners, waaronder Boomrooierij Weijtmans. Andere ketenpartners zijn Boeckel Bosbouw, houtzagerijen Van Dal en De Vree, houtdroger en -schaver HIS (Houtindustrie Schijndel) en modificeerder Firmolin.     

De populieren gevels in Udenhout zijn een primeur: niet eerder in Nederland werd er zoveel gemodificeerd gevelhout van populierenbomen verwerkt op één bedrijfslocatie.